Türkiye’de sanayileşme şeker fabrikaları ile başlamıştır. Şeker pancarı tarımının yaygınlaşmasıyla da Türk tarımının daha modern, bilimsel yöntemler kullanılarak yapılmasının önü açılmış, ülkemize ekonomik yönde gelişmeler kazandırmıştır. Yaklaşık olarak 100 bin çiftçi ve etki alanıyla 3 milyon insana ekonomik gelir sağlayan şeker pancarı, ülke ekonomisine ve istihdama katkı sağlamaktadır. Yüksek kaliteli şeker pancarı, şeker ham maddesine ihtiyaç duyan binlerce işletmeyi desteklemektedir. Şeker pancarının yan ürünleri olan pancar posası ve melas, hayvancılık ve etil alkol gibi çeşitli sektörlere temel ham madde girdisi sağlamaktadır.
Şeker pancarı Türkiye’de kıyı şeritleri dışında hemen hemen her bölgede yetiştirilebilir. İç Anadolu bölgesi, şeker pancarı üretiminin yarıya yakınını üstlenir.
Şeker pancarı için ekim işlemi toprak tavındayken yapılmalıdır. Tohumun ekildiği derinlik ile 2 veya 3 cm olmalı ve tohum tavın olduğu yere bırakılmalıdır. İyi ekim yapabilmek adına pnömatik (havalı) mibzerler tercih edilebilir. Sulama işlemi mutlaka toprağın ve iklimin mevcut durumu göz önüne alınarak bitkinin ihtiyacı kadar yapılmalıdır. Şeker pancarının su ihtiyacı, toplam 700 ila 800 mm arasındadır. Her sulama ile aşağı yukarı 100-130 mm su verilir. İlk su ne kadar geç verilirse, pancar kökünün gelişmesine o kadar yardımcı olur. Gübreleme işlemi sırasında fosfor, azot ve potasyumlu gübreler tercih edilmelidir. Gübreleme işlemi toprak analizi yapıldıktan sonra toprakta eksik bulunan bitki besin maddelerinin, bitkinin durumuna göre zamanında veya belli ölçüde verilmesine dikkat edilmelidir. Orta Anadolu bölgesinde şeker pancarı, kullanılan tohum cinsine göre değişmekle birlikte yaklaşık 180 ila 210 gün sonra vejetasyon süresine (hasat olgunluğuna) erişir. Bu da tarih olarak eylül ayının ortasına veya sonuna denk gelir.
Şeker pancarı tarıma dayalı endüstrinin önemli ve kaliteli ham maddesi olma özelliği, gıda sektöründe sıkça kullanılan, ucuz, sağlık açısından dikkat edilmesi gereken ve tüketiciler nezdinde farkındalığı gitgide artan glikoz ve fruktoz şuruplarına oranla daha fazla geçerliliğe ve doğallığa sahip bir ürün olarak ön plana çıkmaktadır. Avrupa coğrafyasında var olan bu ürünün, tropikal iklim coğrafyasındaki muadili ise şeker kamışıdır. Özellikle Güney Amerika menşeili olan şeker kamışı, dünyada şeker ihtiyacının %77’sini sağlamaktadır.
Yüksek kaliteli şeker pancarı, şeker ham maddesine ihtiyaç duyan binlerce işletmeyi desteklemektedir. Gıda sektöründe sıkça kullanılan, ucuz olduğundan daha çok tercih edilen fakat sağlık açısından dikkat edilmesi gereken ve tüketicilerin zamanla farkındalığının arttığı glikoz ve fruktoz şuruplarına göre şeker pancarının doğallığı daha çok tercih edilmesini sağlamaktadır.
Aynı tarlaya üst üste pancar ekilirse hem hastalık ve zararlılar artar hem de topraktaki besin maddesi hızlı tüketileceği için toprağın verimi ve kalitesi düşecektir. Toprağın verimini ve kalitesini korumak için 3’lü veya 4’lü münavebe sistemine uygun bitki yetiştirmek önemlidir.
Pancar bitkisinin tüm türleri “Beta” cinsi içinde toplanmaktadır. Beta cinsi 4 gruba ayrılmaktadır.
- VULGARES GRUBU
- COROLLINEA GRUBU
- NANAE GRUBU
- PATELLARES GRUBU
Pancar türleri içinde kültürü yapılan tek tür “Beta vulgaris”dir. Beta vulgaris türünün hayvan pancarı, şeker pancarı, sofralık pancar ve pazı olmak üzere 4 önemli varyetesi bulunmaktadır. Şeker pancarı diğer varyetelerden sonra elde edilmiştir. Varyetelerin hepsi şeker içerir fakat en fazla şeker oranı Beta vulgaris ssp. vulgaris var. Sacchariferae (beyaz etli) şeker pancarında bulunmaktadır.
Şeker pancarı gelişim dönemini tamamladıktan sonra orta kısmından oval olarak kesildiğinde içerisinde bulunan elekli boru şeklinde iletim demetlerini görürüz. Bu iletim demetlerinin sayısı 8 ile 12 arasında ise şeker oranının yüksek olduğunu anlarız. Şeker pancarında maksimum 12 tane iletim demeti bulunmaktadır. Bu iletim demeti sayısı 4 ile 6 arasında ise pancardaki şeker oranı düşüktür. Ayrıca şeker oranı yüksek olan bitkinin boyun kısmı daha çok toprak içinde kalır ve içindeki spiral şeklindeki oyuk daha belirgindir. Şeker oranı düşük olan bitkide gövde durumu silindir şeklindedir.
Tüm bitki türleri arasında, şeker pancarı ve şeker kamışı özlerinde en fazla şeker oranına sahip bitkilerdir. Bu yüzden şeker elde etmek için en verimli bitki olma özelliğini taşırlar. Şeker pancarından çıkarılan şeker, meyve ve sebzeleri yediğimizde aldığımız şekerle aynıdır. Yani “Sakkaroz” dur. Tamamen saftır ve hiçbir koruyucu veya katkı maddesi içermez. Fabrikalarımızda kristalleştirilerek mutfaklarınızda kullanılacak hale getirilir.
Kayseri Şeker’in Kayseri, Boğazlıyan ve Turhal Fabrikalarında üretilen kristal şekerin içerisindeki nem miktarı çok az olup serin ve kuru ortamda süresiz muhafaza edilebilir. 1, 3, 5 ve 10 kg’lık kristal paket ve küp şekerlerin (1000 g. 360 adet, 1000 g. 405 adet ve 750 g. 360 adet ) kullanım ömrü genel olarak 3 yıldır
Şeker, şeker pancarı bitkisinden üretilir. Sırasıyla ham şerbet üretimi – arıtım – koyulaştırma – pişirim – santrifüjleme - kurutma - ambalajlama ve depolama aşamalarından geçmektedir.
Kristal şekerin sterilize suyla nemlendirilerek küp şeker makinalarında preslenmesi ve ardından kurutulmasıyla elde edilir.
Kireç taşı, şeker sanayisinde ham şerbet arıtımı için kullanılır. Şeker üretiminde yardımcı ürünlerden biri olan kireç taşı ocaklarda kok kömürü ile yakılarak sönmemiş kireç (CaO) elde edilir ve suyla söndürülerek kireç sütü (CaOH) halinde sisteme verilir. Arıtım ünitesini takip eden filtrasyon aşamasında kireç sütü diğer şeker dışı maddelerle birlikte filtre edilerek sistemden uzaklaştırılır. Arıtımı tamamlanmış şerbet diğer proses aşamalarını geçirir ve son ürün olan kristal şeker de hiçbir kireç kalıntısı bulunmaz.
Esmer şeker, kristal şekere bir miktar şeker kamışı melasının püskürtülmesi yoluyla elde edilen şekerdir. Melasın rengi koyu kahverengi olduğundan şekerin rengi koyulaştırmakta ve şeker "esmer şeker" veya "kahverengi şeker" olarak isimlendirilmektedir.
Her iki üründen elde edilen şekerin yapısı da (sakkaroz) aynıdır. Sadece işleme-üretim yöntemlerinde ve kristal yapısında farklılıklar vardır.
1 kg kristal şeker için ortalama 7 kg pancar gereklidir.